فقیه بزرگ شیعه آیت الله «آقا محمدباقر وحید بهبهانى»

فقیه بزرگ شیعه آیت الله «آقا محمدباقر وحید بهبهانى» ( 1205 ق)

مـحـمد باقر بن محمد اکمل بهبهانى، معروف به « وحید بهبهانى» این مرد شاگرد سیدصدر الدین رضوى قمى شارح وافیه، و او شاگرد آقا جمال خوانسارى سابق الذکراست .وحـیـد بهبهانى کربلا را مرکز قرار داد و شاگردان بسیار مبرز تربیت کرد و علاوه بر این خدمات، او در راه دفاع از اجتهاد و مبارزه با اخبارى گرى که در آن وقـت سـخت رواج یافته بود مبارزه پى گیرى کرد. شکست دادن اخباریان، تربیت گروهى مجتهد مبرز سبب شد که او را استاد الکل خوانند.

ولادت او :

ولادتش در سال 1117 ه ق در اصفهان، به فاصله چند سال پس از درگذشت مجلسى بوده است او در دامـن مـادر مـهـربان و پدر بزرگوار رشد کرد و پس از رشد در آغاز امر در بهبهان سکونت گزید و در اواخر به کربلا انتقال یافت .عـلامـه بـزرگوار، مرحوم آقا محمد باقر اصفهانى، یکى از بزرگترین و نامورترین فقیهان نامدار مى باشد که از دویست سال پیش تا عصر ما، خود و شاگردانش از استوانه هاى بزرگ فقهى به شمار آمده و سرمنشا تحولات عظیم در فقه و دفاع از آئین پاک تشیع بوده اند.او یـکـى از نـام آورترین مشعل داران علم اصول فقه در تاریک ترین دورانهاى حیات علمى آن بوده است که به حمایت و دفاع از آن برخاست و علم اصول را از نوپایه گذارى و احیا نمود.اسـتـاد اکبر و مروج شریعت سید البشر، علا مه ثانى و محقق ثالث، آقا وحیدبهبهانى، یکى از اکابر فقهاى اواخر قرن دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم هجرى قمرى مى باشد او از شاگردان سید صدر الدین رضوى قمى، شارح وافیه، و او شاگرد آقا جمال خوانسارى بوده است، و پدرش محمد اکمل شیرازى فاضل عصر خویش ,از شاگردان مبرز شیخ جعفر قاضى و ملا میرزا محمد شیروانى و علا مـه مـجـلسى بود،‌ و مادرش دختر نور الدین بن ملا محمد صالح مازندرانى و جده پدرى مادرش، عالمه فاضله، آمنه بیگم دختر مجلسى اول و خواهر مجلسى دوم بوده است، از این رو از اول به جد و از دومى به خال تعبیر آورده مى شود.

مهاجرت به بهبهان  :

وحـیـد بهبهانى که در اصفهان به دنیا آمده بود، پس از طى مراحل آغازین زندگى، در این شهر، هـمـراه پـدرش بـه بـهـبهان آمد و به تحصیل اشتغال ورزید، و شاید عامل مهاجرت پدر ایشان به بهبهان، بر اساس تصریح جمعى، براى مبارزه با مسلک اخبارى گرى باشد که توسعه چشم گیرى در ایـن شـهـر یـافته بود در این شهر مردم را که اختلافى با هم داشتند، دعوت به برادرى نمود، و بـیش از سى سال در این شهر به تدریس اشتغال ورزید و گروه زیادى از مردم را از اخبارى گرى رویگردان نمود.دربـاره مـقام علمى ایشان، همین بس که شاگردانى چون علامه بحرالعلوم و صاحب ریاض او را «عـلامـه بـهـبـهـانى»، و صاحب جواهر و شیخ انصارى و دیگران، همه جا او را «استاد اکبر» و «اسـتـاد کـل» خـوانـده انـد، و دیگر اینکه ایشان در دیباچه حاشیه کتاب مدارک نوشته است که صـاحب مدارک را در خواب دید که اعتراف به غفلتهاى خود و یادآوریهاى او نمود و از وى در این خـصوص اظهار خوشنودى کرد، در مورد خصوصیات و فضایل اخلاقى ایشان تعاریف زیادى شده و گـفـتـه انـد کـه وى بـسـیـار خـوش رو و خوش صحبت و لطیفه گو بوده است و بسیار زاهد، به طوریکه لباسهایش کرباس و تابدار بود و به ظواهر دنیا هیچ نظرى نداشت .

تالیفات او :

این مرد بزرگوار، قریب شصت کتاب تصنیف فرمود و تعدادى از تالیفاتش به فارسى، و بسیار متین و پرفایده مى باشد، که از آن میان کتب زیر را مى توان به اختصار برشمرد:

1 -  ابطال القیاس .

2 -  اثبات التحسین و التقبیح العقلیین .

3 -  الاجتهاد و الاخبار.

4 -  اصالة البرائة .

5 -  اصالة الصحة فى المعاملات و عدمها.

6 -  الاستصحاب .

7 -  اصول الاسلام و الایمان .

8 -  التحفة الحسینیه .

9 -  التعلیقة البهبهانیة .

10 -  التقیة .

11 -  حاشیه ارشاد علا مه .

12 -  حاشیه تهذیب علا مه .

13 -  حاشیه ارشاد اردبیلى .

14 -  حاشیه مسالک الافهام .

15 - حاشیه معالم .

16 -  شرح مفاتیح الکلام .

وفات او :

عـمـر وحـیـد بهبهانى در حدود نود سال بود و در اواخر عمر، ضعف بر وى مستولى شد و درس و بـحـث را تـرک نـمـود و تـنـهـا بـه تـدریـس«شرح لمعه» اکتفا ورزید و دستور داد که سرآمد شـاگـردانـش،«عـلامه بحرالعلوم» به نجف اشرف بازگردد و مستقلا به تشکیل حوزه درس و بحث و رسیدگى به امور شیعیان همت گمارد به گفته نوه عالیقدرش، «آقا احمد»، ایشان در 29 شـوال 1205 هـ ق وفـات یـافـتـند او در کربلاى معلى، به جوار رحمت حق پیوست و در رواق حضرت امام حسین (علیه السّلام)، پایین پاى شهدا مدفون گردید. روانش شاد باد.

منبع :پایگاه اطلاع رسانی مطالعات شیعه شناسی www.shiastudies.com