ارتباط ارجان و کهگیلویه قدیم

شهرستان کهگیلویه در زمانهای قدیم جزء لرستان بزرگ بوده است. استرابون، جغرافیدان مشهور یونان باستان، کهگیلویه را بخشی از خاک اوکسی ها ( نام هخامنشی خوزستان) می داند. در دوره ساسانیان ،قباد ساسانی شهر ارگان ( ارجان) را در قسمت دشت آن بنا نهاد که (قباد خوره) نامیده می شد. مناطق کوهستانی آن را نیز ( رم زمگیان) می نامیدند. در دوران بعد از اسلام ( قباد خوره) به نام شهر حاکم نشین آن ولایت ارگان (ارجان) و مناطق کوهستانی آن ( رم زمگیان) به کهگیلویه شهرت یافت. در قرن های بعدی شهر ارگان ویران گردید و افشار ها و لرها سراسر آن را تصرف کردند، تمامی این خطه کهگیلویه و قسمت کوهستانی آن (پشتکوه ) و قسمت دشت آن ( زیرکوه) نامیده شدند. کهگیلویه از سه کلمه کوه، گیل و اویه ترکیب یافته است. کلمه ( او) پسوند مالکیت است. بنابراین معنای این نام ( منطقه کوهستانی گیل) است. شهرستان کهگیلویه از شمال به شهرستانهای باغ ملک و ایذه ( استان خوزستان) از جنوب به شهرستان گچساران، از غرب به شهرستانهای بهبهان، امیدیه و رامهرمز (استان خوزستان) و از شرق به شهرستان بویراحمد محدود می گردد. این شهرستان دارای مساحتی بالغ بر ۶۰۷۹ کیلومتر مربع است و دارای دو نوع آب و هوای کاملا متفاوتدر نواحی سردسیر و گرمسیر بوده و نیز محلی برای قشلاق ایلات منطقه می باشد. عمده ترین منابع آبی منطقه شامل رودخانه مارون می باشد که از ارتفاعات بخش لوداب شهرستان بویراحمد سرچشمه گرفته و پس از عبور از مناطق مختلف کهگیلویه از جمله سوق و لنده از آخرین نقطه شهرستان واقع در مرز شهرستان بهبهان از تنگ تکاب گذشته و به سمت شهرستان بهبهان جریان یافته و به نام رود جراحی به خلیج فارس می ریزد. در منطقه تنگ تکاب یک سد بزرگ بنام سد مارون بر روی این رودخانه احداث گردیده که آب اراضی زراعی مناطق بهبهان و زیدون خوزستان را تامین می نماید. از دیگر رودخانه‌های این شهرستان می توان رودخانه چرام نام برد که از کوههای شمال شرقی چرام سرچشمه گرفته و به رودخانه نازمکان می پیوندد. ارتفاعات مهم این شهرستان شامل کوههای سیاه، اشکر ،سفید، نور ( نیل) چیست خوار و کوه دیل می باشد. نقاط مهم دیدنی و زیارتگاهی شهرستان نیز عبارتند از چشمه بلقیس چرام، آبشار طسوج، دریاچه سد مارون واقع در تنگ تکاب و شهر قدیمی دهدشت ( بلاد شاپور)، آبشار آب حیات ،تنگ پیرزال و ..