همانطور که می دانید سفرنامه ناصر خسرو یکی از معتبر ترین متون تاریخی ماست که در آن شرح سفر ناصر خسرو به بسیاری از مناطق مهم روزگار خود آمده است.شهر ما بهبهان(ارجان) نیز از جمله این شهرهاست.با هم گوشه هایی از این سفر نامه را می خوانیم:
سفرنامه‌ى ناصرخسرو
سفرنامه‌ى ناصرخسرو گزارشى از یک سفر هفت ساله است که در ششم جمادى الاخر سال 437 قمرى(اول فروردین 415 یزگردى) از مرو آغاز شد و در جمادى الاخر سال 444 قمرى(اول فروردین 416 یزدگردى) با بازگشت به بلخ پایان پذیرفت. او از مرو به سرخس، نیشابور، جوین، بسطام، دامغان، سمنان، رى، قوهه و قزوین مى‌رود و از راه بیل، قپان، خرزویل و خندان به شمیران مى‌رسد. از آن‌جا به سراب و سعیدآباد مى‌رود و به تبریز مى رسد. سپس از راه مرند، خوى، برکرى، وان، وسطان، اخلاط، بطلیس، قلعه‌ى قف انظر، جایگاه مسجد اویس قرنى، ارزن، میافارقین، به آمد در دیار بکر(در ترکیه‌ى امروزى) وارد مى‌شود. از آن‌جا با گذشتن از شهرهاى شام(سوریه) از جمله حلب به بیروت، صیدا، صور و عکا(در لبنان امروزى) مى‌رود. سپس از راه حیفا به بیت المقدس مى‌رسد.
ناصرخسرو از قدس به مکه و مدینه مى‌رود و از راه شام به قدس باز مى‌گردد و راه مصر را در پیش مى‌گیرد. او از قاهره، اسکندریه و قیروان بازدید مى‌کند و از راه دریا به زیارت مکه و مدینه مى‌رود. سپس از همان راه باز مى‌گردد و از راه آبى نیل با کشتى به اسیوط، اخیم، قوص و آسوان(در مصر) مى‌رود. او از برخى شهرهاى سودان بازدید مى‌کند و از راه دریاى سرخ به جده و مکه مى‌رود و شش ماه را در کنار خانه‌ى خدا مى‌ماند. از مکه به سوى لحاسا و سپس بصره مى‌رود و به عبادان(آبادان) مى‌رسد. آن‌گاه به بندر مهروبان مى‌رود و از آن‌جا به ارجان(در نزدیکى بهبهان) مى‌رسد و به لردغان، خان‌لنجان و اصفهان وارد مى‌شود. سپس از نایین، طبس، قاین مى‌گذرد تا در پایان سفر به بلخ برسد.
دستاورد این سفر هفت ساله‌ى سه‌هزار فرسنگ براى ناصرخسرو رشد فکرى و براى ما یادداشت‌هاى ارزنده‌اى است که او از دیده‌ها و شنیده‌هاى روزانه‌اش برداشته است. یادداشت هاى او بسیار روشن، دقیق، به دور از گزافه‌گویى و عبارت‌پردازى است که آن‌ها را پس از بازگشت به خوبى تنظیم کرده و به صورت کتابى درآورده است. با خواندن این سفرنامه با دنیاى اسلام در نیمه‌ى نخست سده‌ى پنجم هجرى آشنا مى‌شویم و از آداب و فرهنگ مردمان و شکوفایى شهرهاى اسلامى در آن زمان آگاه مى‌شویم.....
جهت مطالعه مطالب بیشتری از سفر نامه ناصر خسرو اینجا را کلیک کنید
آخوند ملا علی و تفسیر بی نقطه قرآن توسط او از عجایب و مفاخر بهبهان است:
«علی بن قطب الدین بهبهانی» (آخوند ملاعلی) صاحب تفسیر بی نقطه و عالمی است که آوازه تقوا و دانش شگفتی ساز وی بر خواص اهل علم و در زادگاهش (بهبهان) پوشیده نیست. او که با وحید بهبهانی، معاصر و از شاگردان وی بوده، از فقیهان و ادیبان بزرگی است که نامش در زمره مشتاقان فقاهت و محبان دیانت آمده است.
آخوند ملاعلی دو دوره تفسیر قرآن دارد؛ یکی نظیر تفسیر انصافی البته گسترده تر و مبسوط تر از آن، بدین ترتیب که جلد اول آن از اول قرآن تا آخر سوره توبه است (در شهر کربلا این مجلد را در کتابخانه «سیدمحمدرضا ابن سید محمد بهبهانی» دیده اند) و دو جلد دیگر آن که تا آخر قرآن هستند، در کتابخانه شیخ «محمد سماوی» در نجف اشرف نگهداری می شوند.
تفسیر دوم همان تفسیر سه جلدی بی نقطه مشهور است. جلد اول از اول قرآن تا سوره یونس، جلد دوم از سوره یونس تا سوره عنکبوت و جلد سوم از سوره عنکبوت تا سوره ناس است. این دوره از تفسیر در کتابخانه شیخ محمد سماوی موجود است.
در حال حاضر سه نسخه از تفسیر بی نقطه قرآن کریم موجود است که یک نسخه آن در بهبهان و دو نسخه دیگر در کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری می شود.
سنگ قبر مطهر مرحوم آخوند که به دوران قاجار متعلق بوده، هنوز هم وجود دارد، اما تا حدود زیادی فرسوده شده است و نوشته های آن قابل خواندن نیست.